Mastiha, czyli mastyks

Mastiha (gr. Μαστίχα) znana bardziej pod nazwą mastyks, a niekiedy „Łzy Chios” to aromatyczna, miękka żywica naturalna, uzyskiwana z drzew pistacji kleistej (Pistacia lentiscus), rosnących na greckiej wyspie Chios.

mastiha, mastyks,



Zbiór mastyksu


Mastiha występuje jedynie na wyspie Chios i jedynie w kilku miejscowościach na wyspie, które nazywane są Mastihochoria (Μαστιχοχώρια). Zbiera się je w sposób ręczny, z pomocą jedynie prostych narzędzi i bez używania środków chemicznych. Korę drzewa nacina się ostrym narzędziem kilkanaście razy, tak by wypłynęła żywica, która po kilkunastu dniach zastyga w skrystalizowanej formie o nieregularnym kształcie. Wówczas zbiera się ją, myje, suszy i sortuje według rozmiaru i koloru.
Mastiha zbierana jest tylko przez kilkanaście dni w roku, między czerwcem a sierpniem. W ciągu sezonu można zebrać przeciętnie około 5 kg mastyksu z drzewa, jednak wielkość zbioru uzależniona jest od warunków pogodowych.

W 1997 roku mastiha zarejestrowana została jako P.D.O. (Product Destination Origin), czyli chroniona nazwa pochodzenia, która nadawana jest produktom wytwarzanym w konkretnym miejscu lub regionie i zastrzeżone tylko dla niego. W tym przypadku jest to Mastiha Chios (Μαστίχα Χίου).

Mastiha – forma i skład


Mastiha sprzedawana jest w postaci kropelek żywicy o nieregularnych kształtach i o różnym rozmiarze. Grudki żywicy różnią się także barwą. Może być jasna, niemal biała, żółto-zielona, wyraźnie żółta, lecz zawsze półprzezroczysta. Najczęściej żywica pokryta jest białym nalotem.
Mastiha może też przyjmować, postać sproszkowaną lub występować w formie olejku.

Mastiha zawiera 42% kwasów mastycynowych, niemal 50% żywicy beta, 2% olejków lotnych, dzięki którym zawdzięcza swój specyficzny zapach oraz około 5% innych składników. Mastiha rozpuszcza się w alkoholach oraz w acetonie, czterochlorku węglowym, dwusiarczku węglowym oraz olejku terpentynowym.

Terapeutyczne właściwości mastiha


Już w czasach antycznych znane i cenione były właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze mastyksu. Hipokrates zalecał żucie mastiha na trawienie. Leczono nią przeziębienia oraz uważano ja za antidotum na ukąszenia węży. W sumie znanych było ponad sześciesiąt różnych zastosowań mastyksu. Żucie mastiha neutralizowało nieprzyjemną woń z ust, stosowano go jako tymczasowe plomby, leczono nim choroby układu pokarmowego, układu moczowego, a nawet uważano za afrodyzjak.

Współczesna medycyna potwierdza bakteriobójcze i atygrzybiczne działanie mastiha, której regularne stosowanie obniża poziom cholesterolu, leczy wrzody żołądka i dwunastnicy, obniża ciśnienie krwi oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca. Z olejku mastihowego przygotowuje się maści na problemy skórne.



Zastosowanie mastiha


Mastyks znajduje zastosowanie różnych dziedzinach życia, w medycynie, w przemyśle oraz w kuchni. Używany jako składnik farb i lakierów, do impregnowania podobrazi drewnianych oraz sklejania płócien. Znajduje zastosowanie w tkactwie, garbarstwie oraz w pszczelarstwie. Popularny składnik kosmetyków, w kościele jest składnikiem krzyżma, a także kadzidła.

Zastosowanie mastiha w kuchni


Mastiha znalazła w kuchni i gastronomii naprawdę szerokie zastosowanie. Jest składnikiem gum do żucia, słodyczy, lodów i deserów. Aromatyzuje się nią ciastka, chleb, a nawet sery. W handlu występuje jako deser Vanilia (βανίλια) oraz jako likier Mastihato.
Mastiha wykorzystuje się też przy produkcji domowych dżemów, gdzie pełni funkcję żelującą.

Najwygodniejsze jest używanie mastiha sproszkowanej, która w Grecji jest dostępna w sklepach. Jeżeli dysponujemy kryształkami, wówczas przed użyciem powinno się je zmielić. Aby zmielenie było możliwe, wówczas należy dodać do kryształków cukru i dopiero mielić. Mastiha zarówno w kryształkach, jak i sproszkowaną należy przechowywać hermetycznie zamkniętą.

Zaopatrzeni w cząstkę wiedzy możecie ją wykorzystać w kuchni.
Kαλή τύχη!